Wat jij als rechter zegt, doet ertoe
Een integere benadering van iedereen
Dat laatste is precies de reden waarom Jeehaan rechter wilde worden. ‘Ik wil mensen helpen door de juiste beslissingen te nemen én daarmee tegelijkertijd een bijdrage leveren aan de fundamentele beginselen van onze democratie. Als partijen tegenover elkaar staan in een rechtszaak, is het belangrijk dat wij als Rechtspraak zijn wie wij zijn en staan waarvoor we staan: een integere benadering van iedereen.
Mijn ouders zijn allebei jurist, dus het recht was niet helemaal vreemd voor mij. Ik ben opgegroeid in Engeland, in een omgeving waarin discussiëren, beargumenteren en uit te spreken wat je ergens van vindt, heel gewoon was. Op mijn veertiende verhuisden we naar Nederland. Hoewel ik het land kende, moest ik de taal nog leren. Nadat ik mijn middelbare school had afgerond, ging ik Nederlands recht studeren. Dat was echt genieten; ik zat altijd vooraan in de collegezaal, als een echte nerd, haha.’
Eerst breder rondkijken
Eind 2011 ben ik met de raio-opleiding begonnen en sindsdien ben ik fulltime rechter. Ik heb lange tijd strafrecht gedaan, op dit moment ben ik bestuursrechter. Daarnaast ben ik voorzitter van de wrakingskamer en selecteur bij de LSR (Landelijke Selectiecommissie Rechters).’
Je komt dichtbij mensen en bij jezelf
‘Recht is zoveel meer dan wetgeving en regels. Natuurlijk moet je kennis van je rechtsgebied hebben en jurisprudentie uitzoeken om beslagen ten ijs te komen op een zitting, maar het gaat ook om de mens. Wat beweegt mensen, hoe handelen ze en wat speelt daarin allemaal een rol? Tijdens de zitting komt alles samen.
Je komt als rechter niet alleen dichtbij mensen, maar ook dichtbij jezelf. Daarom is de omgeving waarin we werken, zo belangrijk. Voor de buitenwereld lijkt het vooral een heel serieuze organisatie. Dat zijn we, maar we hebben het als collega’s ook heel gezellig met elkaar. Dat is belangrijk, want je hebt openheid en veiligheid nodig om het vak te kunnen leren en je werk als rio of rechter goed te kunnen doen. Het is fijn als je tegen je collega kunt zeggen: “Oei, dat was niet je allerbeste zitting”, of juist: “Tsjonge, dat heb je echt heel goed gedaan”.’
Mijn werkweek
‘Mijn werkweek bestaat grofweg uit anderhalve dag zittingen draaien en drie en een halve dag voorbereiden en uitwerken. In de aanloop naar een zitting heb ik overleg met de gerechtsjurist die de zaak voorbereidt. Soms zijn dossiers omvangrijk of bewerkelijk. Ik kijk vooral naar: wat is de kern van de zaak, welke aspecten zijn heel belangrijk voor betrokken partijen, hoe leeft het in de media en wat zijn de gevoelige punten? Vervolgens maak ik een plan van aanpak voor de zitting.
De zitting zelf vind ik het allerleukste van mijn vak. Jij hebt regie over het proces en je moet ervoor zorgen dat je het plaatje aan het eind van de zitting zo compleet mogelijk hebt. Dat is een hele kunst; soms gebeurt er zoveel dat mijn hoofd ervan oplicht 😉.’
Het oordeel komt pas aan het eind
‘Voorwaarde om te komen tot een goede beslissing is een zuivere analyse. Het is essentieel dat je dat zonder vooringenomenheid doet en dat je elk perspectief respecteert. Naast besluitvaardig ben ik ook voorzichtig, respectvol en nieuwsgierig. Ik sta open voor alles wat er gebeurt in de rechtszaal en wil oprecht weten wat ieders verhaal is. Dat oordeel komt pas op het allerlaatst.
In de raadkamer overleggen we met elkaar: wat vinden we ervan, wat beslissen we en hoe zetten we het op papier? Vervolgens schrijven we het vonnis. Ik stop er veel energie in om dat zo begrijpelijk mogelijk te verwoorden. We doen het immers niet voor onszelf, maar voor de maatschappij.’
Wees jezelf
Tot slot, heb je nog een tip voor aankomende rechters? ‘Ja! Natuurlijk heb je als rechter competenties nodig die nodig zijn om je functie goed te vervullen, maar wees verder vooral jezelf. Rechtzoekenden voelen aan wanneer je niet authentiek bent. Als jij jezelf bent, dan zie je ook de ontspanning in de zaal.
De ene rechter lacht wat sneller, de andere is wat soberder in haar expressie of bewoordingen. Sommige rechters zijn sterker in het technisch-juridische, andere zijn juist heel sterk op het sociaal-communicatieve vlak. We hebben ze allemaal nodig en we kunnen allemaal rechter zijn, op onze eigen manier!’