Onafhankelijk kijken, kwetsbare mensen beschermen
Goede sfeer, inhoudelijk interessant werk
‘Drie jaar geleden ben ik begonnen bij het team Bestuursrecht van de rechtbank Gelderland. Tijdens mijn studie liep ik al stage bij deze rechtbank. Zowel de sfeer binnen de teams als de inhoud van het werk spraken me aan.
Onafhankelijke positie
‘Het mooie van de Rechtspraak vind ik onze onafhankelijke positie. We zijn er niet voor één partij, we kijken naar alle belangen en naar wat in de wet- en regelgeving staat. In de advocatuur ligt dat anders. Daar dien je het belang van de partij die je vertegenwoordigt.
Naast advocaten hebben we binnen het vreemdelingenrecht vooral te maken met de Immigratie- Naturalisatiedienst, de IND. Net als wij, moet de IND het recht zo goed mogelijk uitleggen. Toch is er een verschil, want bij hen speelt er ook een politieke dimensie mee. Als Den Haag zegt: ‘We gaan een strenger asielbeleid voeren’, dan moet de IND daarop aansturen. Wij hoeven dat niet. Als dat strengere asielbeleid niet past binnen de kaders van het recht, kunnen en moeten wij een andere beslissing nemen. Precies die rol maakt ons werk zo boeiend en belangrijk.’
Je verwerft steeds meer kennis, door te dóen
‘Om zorgvuldig te kunnen afwegen, moet je heel goed weten hoe het recht in elkaar zit. Bij vreemdelingenrecht is dat soms complex. Het is een heel breed rechtsgebied, omdat naast het Nederlands recht ook het Europees en internationaal recht van directe invloed zijn. Een uitspraak van het Hof van Justitie in Luxemburg kan bij ons alles op de kop zetten.
Die kennis krijg je niet mee van de universiteit, die doe je gaandeweg op, vooral door te dóen. Net zoals ik nu nieuwe collega’s opleid en begeleid, zo ben ik ook opgeleid door een ervaren gerechtsjurist die mij destijds zei: “Probeer het maar eens, ga maar eens met deze zaak aan de slag en kijk hoever je komt.” Uiteraard kijkt een senior collega mee.
Hoe vaker je het doet, hoe beter je erin thuisraakt. Ik doe ongeveer 25 zittingen per jaar en gemiddeld vijf zaken per zitting, afhankelijk van de zwaarte van een zaak. Er komt zoveel voorbij en je komt heel verschillende situaties tegen, maar je ziet ook herkenningspunten in bepaalde zaken of procedures. Die kennis en ervaring neem je mee in elke volgende zaak.’
Afwisselend en uitdagend
‘Op dit moment werk ik aan zaken die buiten de hoofdcategorieën van het bestuursrecht vallen, zogenaamde varia-zaken. Dat zijn heel verschillende onderwerpen op deelgebieden van het bestuursrecht. Denk bijvoorbeeld aan een geschil tussen een burger en de overheid over een VOG-aanvraag.
Het is afwisselend en uitdagend, omdat je soms zaken tegenkomt waar wetgeving op van toepassing is waarvan je het bestaan niet eens wist. Ik vind het heel leuk om daarin te duiken. Net als bij het vreemdelingenrecht werk je daarin intensief samen met de rechter.
De rechter is eindverantwoordelijk, maar als gerechtsjurist doe ik zeker mee. Ik ben de eerste die het dossier onder ogen krijgt en krijg ook de meeste tijd om me erin te verdiepen. Als ik denk: het is anders dan hoe het bestuursorgaan het verwoordt en toelicht, dan breng ik dat onder de aandacht van de rechter.’
Het is een samenspel met diverse collega’s
‘Voordat het dossier bij mij komt, zijn mijn collega’s van administratie ermee aan de slag geweest. Hun rol wordt nogal eens onderschat. Net zoals een gerechtsjurist heel belangrijk is voor de rechter, zo zijn administratief medewerkers heel belangrijk voor ons. Zij handelen verzoeken van partijen af, zorgen dat alle relevante informatie is opgevraagd en dat het dossier compleet is. Ze versturen alle berichten rondom de zitting en uiteindelijk verzenden ze ook de uitspraak naar partijen. Zo zijn we allemaal een schakel in de keten.
De inhoudelijke behandeling is een samenspel tussen de rechter en de gerechtsjurist. Vier weken voor de zitting gaan we samen aan tafel zitten en bekijken we wat er aan zaken ligt en wat we nog moeten doen om goed beslagen ten ijs te komen.
Hoe dichterbij de zitting komt, hoe intensiever de samenwerking wordt. We bespreken alle aspecten van de zaak aan de hand van mijn voorbereiding. Op de zitting zelf legt de rechter aan partijen en publiek uit wat de rolverdeling is en dat jij als gerechtsjurist ook nauw betrokken bent bij de voorbereiding. Sommige rechters benoemen expliciet dat het een samenwerking is.’
Rechters staan open voor mijn inzichten en argumenten
‘Na de zitting schrijf ik de uitspraak nadat ik met de rechter heb afgestemd hoe die eruit gaat zien en hoe we het willen onderbouwen. Meestal zitten we op één lijn, maar een enkele keer kijk je totaal verschillend tegen een zaak aan. Dat vind ik de leukste momenten: als je van mening verschilt en daarover in discussie gaat.
Ik merk dat rechters openstaan voor mijn inzicht en nieuwsgierig zijn naar mijn argumenten. Iedereen is zich er heel sterk van bewust dat we allemaal hetzelfde doel dienen: een rechtvaardige, goed onderbouwde uitspraak.’
Een mooie start op weg naar het rechterschap
‘Of ik zelf de ambitie heb om rechter te worden? Ja, absoluut. Ik heb de vereiste twee jaar buitenervaring nog niet, maar merk wel dat dit een heel goede plek is om veel ervaring op te doen en te kijken of het rechterschap wat voor me is. Je ziet van dichtbij wat de rol van de rechter in de praktijk inhoudt. Het grootste verschil tussen de werkzaamheden van een gerechtsjurist en een rechter is dat de rechter de eindbeslissing neemt. Juist dat lijkt me heel uitdagend en interessant: je niet alleen volledig in een zaak verdiepen, maar ook zelf onafhankelijk en onpartijdig uitspraak doen!’