Alles wat ik hiervoor gedaan heb, kan ik inzetten als raadsheer
Raadsheer in opleiding (rhio) Joel vertelt over de weg die hij heeft doorlopen voordat hij definitief koos voor de Rechtspraak en wat hij tegenkomt in de eerste fases van de opleiding.
Veel ervaring opgedaan buiten de Rechtspraak
‘Tijdens mijn studie rechten koos ik voor een specialisatie in fiscaal recht, omdat werken met cijfers en getallen mij wel ligt. Bovendien leek belastingrecht mij dynamischer dan civiel recht of strafrecht. Fiscale wetgeving verandert elk jaar, je moet je er telkens opnieuw in verdiepen. Daarnaast worden er regelmatig nieuwe uitspraken gedaan, bijvoorbeeld door de Hoge Raad en het Europese Hof van Justitie in Luxemburg, waardoor het rechtsgebied continu in beweging blijft. En jijzelf dus ook.
Het was altijd een ambitie van mij om bij de Rechtspraak te gaan werken, maar ik vind het ook belangrijk en nuttig om het recht van de andere kant te ervaren. Dat heb ik volop gedaan; ik heb 16 jaar in de belastingadviespraktijk gewerkt en 4 jaar bij de Belastingdienst. In 2023 besloot ik dat het tijd was om de stap te zetten. Ik ben in oktober begonnen met de rhio-opleiding en nu zo’n driekwart jaar onderweg.
Doordat ik meer dan 10 jaar werkervaring buiten de Rechtspraak heb, kon ik kiezen voor de opleiding tot raadsheer. Ik had goede verhalen gehoord over het gerechtshof ‘s-Hertogenbosch: leuk team, goede sfeer, boeiende zaken en ook veel raakvlakken met internationale rechtspraak. Daar heb ik dan ook gesolliciteerd; inmiddels werk ik er een half jaar en leer ik de praktijk steeds beter kennen.’
Nodig: inhoudelijke kennis en soft skills
‘We doen meervoudige zittingen waarin we ons als drie rechters buigen over vaak complexe zaken. Die samenwerking spreekt me erg aan. Ik vind het mooi om te discussiëren en te proberen samen tot een oordeel te komen waar je je alledrie in kunt vinden.
Soms is een zaak evident en lukt het snel. In de andere gevallen ligt het minder voor de hand en moet je in gesprek om tot overeenstemming te komen. Het rechterschap vergt niet alleen fiscaal-juridische kennis, maar ook overtuigingskracht, luisterend vermogen en de bereidheid om je standpunt te herzien.
Tijdens de zitting heb je uiteraard inhoudelijke kennis en kennis van het dossier nodig. Daarnaast is het belangrijk dat je empathisch vermogen hebt en in staat bent het gesprek op gang te brengen. Ik zie mijn werkervaring ‘aan de andere kant van de tafel’ hierbij als een voordeel. Doordat ik zowel in de belastingadviespraktijk heb gewerkt als bij de Belastingdienst, kan ik me goed verplaatsen in het perspectief en de benadering van die partijen. Ik hoop dat mijn ervaring eraan bijdraagt dat het zittingsproces soepel verloopt en dat rechtzoekenden en andere belanghebbenden zich begrepen voelen en gehoord voelen.’
Je eerste uitspraak is superspannend
‘In mijn vorige banen zat ik meer in een adviesrol. Toen was mijn juridische kennis doorslaggevend, nu komt het vooral aan op besluitvaardigheid. Het is superspannend om voor de eerste keer uitspraak te doen. Natuurlijk word je er tijdens de opleiding op voorbereid, maar het gevoel dat je hebt op je eerste zitting kun je niet nabootsen. Dan moet je het toch maar ‘even’ doen. Na een aantal zittingen merk je dat het minder spannend wordt. Je groeit er geleidelijk in.
Het voordeel van werken bij het gerechtshof is dat we met drie rechters naar een zaak kijken. Dat zorgt ervoor dat we een zaak vanuit verschillende perspectieven kunnen bekijken. Je vult elkaar aan en komt samen tot een afgewogen oordeel.’
Uitdaging: in korte tijd de juridische puzzel leggen
‘Ik heb altijd als specialist gewerkt, maar bij het hof hebben we te maken met de volledige breedte van het belastingrecht. Daar kun je onmogelijk alles over weten. Je moet als raadsheer wel overal een besluit over kunnen nemen, binnen een relatief kort tijdsbestek. Dus is het belangrijk dat je je snel complexe inhoud eigen kunt maken.
De uitspraak van de rechtbank en het beroepsschrift vormen het startpunt en daar hangt vervolgens een heel dossier omheen. Het is hard werken, maar vooral hartstikke leuk om die juridische puzzel te leggen.’
Veel aandacht voor je persoonlijke ontwikkeling
‘We hebben ongeveer drie zittingen per maand. De tijd daaromheen ben je bezig met voorbereiden, overleggen met collega’s, vonnissen schrijven en – in mijn geval – de cursusdagen van de rhio-opleiding.
Wat betreft die cursusdagen… ik heb ruim twintig jaar werkervaring, maar heb niet eerder meegemaakt dat er zo uitgebreid aandacht wordt geschonken aan je persoonlijke ontwikkeling. Het is intensief, soms confronterend, maar vooral interessant. Je krijgt veel inzicht in jezelf en verwerft praktische vaardigheden die je kunt toepassen tijdens de zitting of in andere interactiemomenten met collega’s of rechtzoekenden.
De meeste ervaring doe je natuurlijk op in de praktijk. Voor mij voelde het vanaf dag één als een warm bad. Het gerechtshof is een club van intelligente, heel genuanceerde mensen. Er wordt hard gewerkt, in een rustige, prettige sfeer. Naast aandacht voor de werkinhoud, is er ook veel aandacht voor elkaar. Ik kan merken dat mijn begeleiders echt met me begaan zijn en er alles aan doen om mij te helpen de opleiding succesvol te doorlopen. Dat voelt prettig.’