‘Als ik in het Journaal beelden uit een zittingszaal zie, ben ik trots.’
Rob Maas, IT-manager office automation & unified communication

Videobeelden uit De Bunker waar grote processen plaatsvinden. Rechters en advocaten die voor een zitting op hun tablet de laatste informatie doornemen. IVO maakt de informatievoorziening rond de rechtspraak steeds digitaler. ‘Werken bij IVO Rechtspraak is een unieke kans.’

Iedereen krijgt in zijn leven wel een keer te maken met de rechtspraak. Soms omdat je zelf een rechtszaak start, bijvoorbeeld als je officieel van een partner wilt scheiden. Of omdat iemand jou voor de rechter daagt. Je kunt ook als slachtoffer of getuige betrokken raken bij een rechtszaak. Of je bent psychiatrisch patiënt en krijgt te maken met verplichte zorg. Faillissementen passeren ook de rechter. Contact met een rechtbank kan dus vele vormen aannemen. En dat contact tussen alle betrokken partijen wordt steeds digitaler.

Digitaal toegankelijk

IVO Rechtspraak zorgt dat alle informatiestromen in de rechtspraak soepel verlopen. Soms moeten IVO-medewerkers snel een storing oplossen in een zittingszaal waar een zaak loopt waarbij geluid en beeld essentieel zijn, zodat de rechter het beeldmateriaal kan tonen: een spoedklus. Maar ze ontwikkelen ook software om de rechtspraak digitaal toegankelijk te maken voor burgers, ketenpartners en professionals: een rol op de achtergrond.

In het algemeen zorgt IVO (de afkorting van ‘Informatievoorzieningsorganisatie’) dat iedereen zijn werk kan doen bij de Rechtspraak, legt business analist Sabine van Bulderen uit. ‘Hoe werkt een rechter of advocaat met onze IT-systemen? Wat hebben ze nodig, zonder overlast van het systeem? Hoe kunnen we de rechtbanken digitaal nog toegankelijker maken? Wij moeten zorgen voor techniek waar burgers en professionals echt iets aan hebben.’

Tot vijf jaar geleden speelde digitalisering binnen de Rechtspraak minder een rol dan tegenwoordig. Sabine: ‘Vroeger waren alle gerechten organisaties met hun eigen (IT-)systemen. Het is een interessante uitdaging om nieuwe systemen zo te ontwerpen dat alle rechters en andere professionals met onze systemen willen en kunnen werken.’

Grote dossiers toegankelijk maken

De digitalisering van de rechtspraak is een hot item, voegt Rob Maas toe. Hij is IT-manager office automation & unified communication. ‘We hebben veel energie gestoken in de overgang van papier naar digitaal werken. Zelfs de simpelste dossiers hebben al snel een forse omvang. Daarom steekt IVO veel aandacht in het toegankelijk maken van dossiers voor rechters en andere medewerkers. Wij moeten hen goed faciliteren: niet alleen met een moderne werkplek maar ook bijvoorbeeld met tablets, om ervoor te zorgen dat mensen ook daadwerkelijk digitaal kunnen werken. Het werken met grote stapels papieren dossiers is niet meer van deze tijd. We moeten allemaal overstappen.’

Sabine heeft daarom regelmatig ontmoetingen met een vertegenwoordiging van de gerechten en/of ketenpartners. ‘Tijdens deze meetings bespreken we hoe eventuele nieuwe IT-systemen moeten werken, zodat we al tijdens de bouw van de systemen goed rekening kunnen houden met de mensen die later met deze systemen werken. Ik houd altijd in mijn achterhoofd voor wie je het eigenlijk doet.’ Daarnaast is Sabine bezig met een project om uitspraken sneller te kunnen anonimiseren. ‘Een kernwaarde van de rechtspraak is transparantie. Daarom publiceren wij onze uitspraken. Dit kost erg veel tijd, waardoor het nu niet mogelijk is om alle uitspraken te publiceren. We onderzoeken nu of we een Artificial Intelligence-tool kunnen inzetten om het anonimiseren te versnellen, waardoor we uiteindelijk meer uitspraken kunnen publiceren. Zo dragen we bij aan de transparantie van de rechtspraak.’

Honderd procent betrouwbaar

De digitalisering is nog lang niet klaar. Ondertussen moeten de Rechtspraak-systemen altijd beschikbaar zijn om de vele data goed te verwerken. Doordat professionals en burgers tegenwoordig 24/7 online zaken kunnen doen met de Rechtspraak, is de druk op het systeem groter. Honderd procent betrouwbaarheid is een vereiste, en het systeem moet natuurlijk veilig zijn.

Rob ziet hoe digitalisering alle aspecten van de Rechtspraak verandert en verbetert. Tot 2002 werkte hij bij de Belastingdienst. ‘Mijn loopbaan heeft zich altijd bij de overheid afgespeeld. Na de Belastingdienst kwam ik bij het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak terecht. Daar heb ik alle ontwikkelingen op IT-gebied meegemaakt.’ Het IT-landschap is enorm veranderd, aldus Rob.

‘Op een gegeven moment werd de IT-dienstverlener voor zowel het Openbaar Ministerie als de Rechtspraak gesplitst. Ik speelde een rol bij die splitsing als lid van het Managementteam. Als je de IT-ondersteuning van twee organisaties uit elkaar haalt, dan speelt dat op hoog bestuurlijk niveau, maar voor de uitvoering in de praktijk kom je bij de IT-bedrijven. Daar begon mijn rol. En altijd staat de onafhankelijkheid van de rechtspraak centraal. Dat maakt werken bij IVO zo uniek!’

Transparantie bij het rechtspreken

Tegenwoordig heeft hij een andere grote klus: Rob en zijn team zijn verantwoordelijk voor de audiovisuele middelen en de werkplekken op de rechtbank. Zo regelt hij met zijn team onder andere de live videobeelden vanuit rechtbanken en de gerechtshoven. ‘Voor de maatschappelijke betrokkenheid van de burger is dat van groot belang. De Rechtspraak streeft naar transparantie, daar hoort openbaarheid van zittingen bij. Sommige zaken trekken grote publieke belangstelling. Niet iedereen kan bij een zitting aanwezig zijn, dan is een goede videoverbinding essentieel. Denk aan zittingen met een grote maatschappelijke impact. dat is een enorme uitdaging.

Misschien is een live videoverbinding technisch voor een IT’er nog niet zo lastig, legt Rob uit. ‘Maar het allerbelangrijkst is dat je de zitting wilt laten zien. Op een manier zodat het geheel voor de burger begrijpelijk is. Tegelijk moet je een onafhankelijk beeld geven. Dus moet je als organisatie zorgen dat de juiste beelden op de juiste momenten naar buiten komen. De Rechtspraak wil transparant zijn bij het rechtspreken. Als je dan iets op nationale televisie ziet uit de rechtbank, dan hebben mijn IVO-team en ik daar een hand in gehad. Als ik uiteindelijk in het Journaal beelden uit een zittingszaal zie, ben ik trots als het plaatje klopt.’

Invloed op de maatschappij

Sabine ziet de Rechtspraak als een complexe organisatie, waarin rechtbanken, gerechtshoven, advocatuur, professionals en burgers met elkaar in aanraking komen. ‘Een hele uitdaging om al die mensen te ondersteunen! Iedereen wil dat de rechtbank snel een uitspraak kan doen. Dat stelt IVO Rechtspraak voor veel uitdagingen.’

Ze heeft in Delft Technische Bestuurskunde gestudeerd. ‘Die studie gaat over de complexiteit die bij grote organisaties ontstaat doordat ze moeten samenwerken met andere organisaties en bedrijven, maar ook toegankelijk moeten blijven voor de normale mens. Dan is het een logische stap om zelf te gaan werken bij een grote organisatie zoals de Rechtspraak.’

Voor Sabine is het een no-brainer waarom iemand met een ICT-opleiding voor IVO Rechtspraak zou kiezen. ‘Ik denk dat je bij IVO een unieke kans hebt om mee te werken aan grootschalige IT-projecten die echt invloed hebben op de maatschappij. Je kunt bijdragen aan de digitalisering van de rechtspraak door het bedenken, ontwikkelen of beheren van gave IT-producten en services die uiteindelijk echt gebruikt worden tijdens rechtszaken en gerechtelijke procedures. Zo worden jouw producten in de praktijk gebruikt om de rechtspraak te verbeteren.’

Sabine van Bulderen

• leeftijd: 26
  opleiding: BSc Technische Bestuurskunde (TU Delft) + MSc Engineering & Policy Analysis (TU Delft) + semester bestuurskunde in China (Harbin Institute of Technology)
• aantal jaren werkzaam bij IVO Rechtspraak: 1,5 jaar
• favoriete sites/apps: Spotify, Netflix, Reddit, Picnic, WhatsApp
• favoriete gadgets: Nintendo Switch
• favoriete muziek: wisselt elke week

Rob Maas

• leeftijd: 54
• opleiding: Bedrijfskunde ICT
• aantal jaren werkzaak bij IVO Rechtspraak: 18 jaar
  favoriete sites/apps: NOS, Parkmobile, iCulture, Netflix
• favoriete gadgets: alles wat mijn leven aangenaam maakt
• favoriete muziek: van 80’s tot rave